Σκοπός – Αναγκαιότητα Δράσεων Απορρύπανσης Υπεδάφους


Στα πλαίσια προγραμματισμένης αναβάθμισης ρυπασμένων περιοχών είτε λόγω αλλαγής χρήσης είτε λόγω διάφορων απαλλοτριώσεων, είτε λόγω γειτονίας με ευαίσθητους περιβαλλοντικά αποδέκτες (οικισμοί, υδάτινοι πόροι, οικοσυστήματα) η εφαρμογή μέτρων απορρύπανσης υπεδάφους θεωρείται απολύτως αναγκαία.

Η εμφανής και αποδεδειγμένη επιβάρυνση του υπεδάφους έχει ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις τόσο στο φυσικό όσο και στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Ειδικότερα, η ρύπανση του υπεδάφους έχει αρνητικές επιπτώσεις:

Στην ποιότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων

Η ρύπανση του υπεδάφους οδηγεί μέσω της διεργασίας της κατείσδυσης σε αλλοίωση φυσικοχημικών χαρακτηριστικών των υπόγειων υδάτων αλλά και των επιφανειακών (μέσω της επιφανειακής απορροής), όπως το pH και η περιεκτικότητα σε οξυγόνο, επηρεάζοντας έτσι το σύνολο των χημικών και βιολογικών ισορροπιών. Άμεσες συνέπειες είναι η διαταραχή της ισορροπίας των θρεπτικών στοιχείων όπως το άζωτο και το φώσφορο, που οδηγεί σε φαινόμενα ευτροφισμού, οι τοξικές επιδράσεις στην υδατική πανίδα και χλωρίδα και τα ιζήματα στον πυθμένα που αποτελούν μόνιμη πηγή ρύπανσης.

Στη χλωρίδα και το ευρύτερο οικοσύστημα

Οι περισσότερες χημικές ουσίες και πετρελαιοειδή έχουν φυτοτοξικές ιδιότητες, προκαλώντας βλάβες όπως: αναστολή της ανάπτυξης, διαταραχή των διαδικασιών μέσα στο φυτό, διαταραχή στις ισορροπίες των θρεπτικών συστατικών, κιτρίνισμα ή χλώρωση των φύλλων.

Στην ανθρώπινη υγεία

Το ρυπασμένο έδαφος σε μια περιοχή αποτελεί άμεσο κίνδυνο για τον άνθρωπο καθώς οι χημικές ουσίες βρίσκονται σε συγκέντρωση ικανή να προκαλέσει βλάβη. Μια χημική ουσία μπορεί να προκαλεί: Τοξικές επιδράσεις, Αλλεργίες – Ερεθισμούς, Καρκινογένεση, Γενετική μετάλλαξη. Οι αρνητικές επιδράσεις μπορεί να προκληθούν είτε με άμεση επαφή του ανθρώπου με τη χημική ουσία (απορρόφηση από το δέρμα, εισπνοή σκόνης που προέρχεται από το ρυπασμένο έδαφος και εισπνοή από εξάτμιση ρυπαντών στην ατμόσφαιρα) είτε έμμεσα μέσω της κατανάλωσης φυτών και νερού που έχουν εκτεθεί στη ρύπανση (και γενικότερα μέσω της τροφικής αλυσίδας).

Στην κατάσταση των κτιρίων και υλικών στην περιοχή

Διάφορες χημικές ουσίες προκαλούν διάβρωση σε ανόργανα υλικά όπως τσιμέντο, μπετόν καθώς και σε οργανικά όπως πλαστικά. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι και η διάβρωση σωλήνων που διέρχονται μέσα από τη ρυπασμένη περιοχή, ιδιαίτερα αν πρόκειται για σωλήνες του δικτύου πόσιμων υδάτων.

Στην ασφάλεια των εργαζομένων και των κατοίκων

Πολλές είναι περιπτώσεις όπου περιβαλλοντικές ρυπάνσεις του υπεδάφους έχουν προκαλέσει ατυχήματα σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις με αποτελέσματα το θάνατο η το τραυματισμό εργαζόμένων σε αυτές. ‘Όπως για παράδειγμα η διαρροή πτητικών πετρελαιοειδών προϊόντων (π.χ. Βενζίνη) από υπόγειες δεξαμενές η σωλληνογραμμές σε πρατήρια υγρών καυσίμων μπορεί να προκαλέσει την μετανάστευση των πτητικών ουσιών μέσω διαπερατού γεωλογικού υποβάθρου και την συσσώρευση τους σε γειτονικούς υπόγειους χώρους, όπου είναι δυνατόν να δημιουργηθούν συνθήκες εκρηκτικής ατμόσφαιρας και να υπάρξει με την εμφάνιση σπινθήρα έκρηξη με ότι αρνητικές συνέπειες συνεπάγονται. 

Στην αισθητική της περιοχής

Η γενική εικόνα που εμφανίζεται σε ένα ρυπασμένο πεδίο συμβάλει σημαντικά στην υποβάθμιση της αισθητικής της ευρύτερης περιοχής. Δυσοσμίες από πτητικές οργανικές ουσίες που βρίσκονται σε ρυπασμένα εδάφη ή επιφανειακά νερά, ή προέρχονται από προϊόντα φυσικής βιοαποικοδόμησης (μεθάνιο, υδρόθειο) μπορούν να προκαλέσουν την πλήρη απαξίωση της ίδιας της ρυπασμένης περιοχής όπως και των γειτονικών εκτάσεων. Εγκαταλελειμμένες επιβαρημένες περιοχές δεν ενδείκνυνται για καμία χρήση με αποτέλεσμα να καθίστανται άχρηστες και με την πάροδο του χρόνου να γίνονται αποδέκτες περαιτέρω ρυπαντικών φορτίων με ανεξέλεγκτη συνήθως διάθεση αποβλήτων (μπαζών, διαφόρων στερεών και υγρών αποβλήτων), εφόσον δεν προβλεφθούν άμεσα μέτρα αποκατάστασης και εξυγίανσης του υπεδάφους.

Στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής

Το ρυπασμένο έδαφος μια περιοχής δεν μπορεί να αξιοποιηθεί με κανέναν τρόπο, έτσι ώστε να χάνεται είτε καλλιεργήσιμη έκταση, είτε οικοδομήσιμη έκταση, είτε πιθανός τόπος αναψυχής και πρασίνου. Η έκταση αυτή δεν περιορίζεται στα όρια της ρυπασμένης περιοχής, αλλά εκτείνεται και στο γύρω χώρο, εφόσον κανείς δεν θέλει να ζει ή να δραστηριοποιείται σε περιβαλλοντικά υποβαθμισμένο χώρο. Η αξία της γης και των κατοικιών υποβαθμίζεται καθώς και η ποιότητα ζωής, λόγω των φαινομένων μεταφοράς της ρύπανσης με τον αέρα και τα ύδατα. Υπάρχουν δηλαδή επιπτώσεις που συνδέονται όχι μόνο με το κόστος αποκατάστασης, αλλά και με την αξία της γης, τη χρήση της, και τον τρόπο που επηρεάζονται οι γύρω κοινότητες.

Σκοπός και Αναγκαιότητα Δράσεων Απορρύπανσης Υπεδάφους – INTERGEO

Τομείς που επωφελούνται από τις δράσεις Απορρύπανσης Υπεδάφους της INTERGEO